Niniejsza praca jest licencjonowana zgodnie z Creative Commons Attribution-ShareAlike License 4.0 International. Aby zobaczyć kopię niniejszej licencji, odwiedź

https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/

Zdecydowana większość niniejszego tutoriala zaczerpnięta i zmodyfikowana została na powyższej licencji ze świetnego poradnika Django Girls: https://tutorial.djangogirls.org/pl/intro_to_command_line/#

Wprowadzenie do interfejsu wiersza poleceń

Za chwilę napiszesz swoją pierwszą linijkę kodu. Pomoże Ci w tym poznanie wiersza poleceń.

Następujące kroki pokażą Ci, czym on jest i jak z niego korzystać. Na początku może to wyglądać nieco przerażająco, ale tak naprawdę to tylko zachęta do wpisywania komend.

Uwaga Podczas tego kursu będziemy używać terminów "katalog" i "folder" zamiennie, ponieważ oznaczają one tę samą rzecz.

Czym jest wiersz poleceń?

Okno zwane wierszem poleceń lub interfejsem wiersza poleceń jest aplikacją tekstową służącą do przeglądania, obsługi i operowania plikami na Twoim komputerze. Podobnie jak np. Eksplorator Windows lub Finder na Macu, ale bez interfejsu graficznego. Inne nazwy dla wiersza poleceń to cmd, CLI, prompt ("zachęta"), konsola lub terminal.

Uruchamiamy interfejs wiersza poleceń

Aby zacząć nasze eksperymenty, musimy najpierw otworzyć nasz wiersz poleceń.

Windows

Przejdź do menu Start → Wszystkie programy → Akcesoria → Wiersz poleceń.

Mac OS X

Aplikacje → Narzędzia → Terminal.

Linux

Prawdopodobnie gdzieś w menu Aplikacje → Akcesoria → Terminal, ale to może zależeć od wersji Twojego systemu. Jeżeli tam nie znajdziesz, po prostu zapytaj Google. :)

Prompt

Teraz powinnaś zobaczyć białe lub czarne okno, które czeka na Twoje polecenia.

Jeżeli używasz Maca lub Linuksa, na końcu linii widocznej na ekranie powinno widnieć $, tak jak poniżej:

    $

W systemie Windows na końcu linii ujrzysz znak >, o tak:

    >

Każde polecenie będzie poprzedzone tym znakiem oraz jedną spacją, ale nie musisz ich przepisywać. Twój komputer zrobi to za Ciebie :)

Uwaga: w Twoim przypadku prompt może być poprzedzony czymś jeszcze, np. `C:\Users\ola>` lub `Olas-MacBook-Air:~ ola$` i jest to w 100% poprawne. W tym tutorialu uprościmy sposób zapisu do minimum.

Pierwsza komenda

Zacznijmy od czegoś łatwego. Wpisz to polecenie (bez poprzedzającego je promptu):

$ whoami

lub

> whoami

A następnie wciśnij `Enter`. Oto rezultat:

$ whoami

olasitarska

Komputer właśnie wyświetlił Twoją nazwę użytkownika.

Staraj się zawsze przepisywać polecenia zamiast je kopiować i wklejać. W ten sposób zapamiętasz więcej!

Podstawy

Każdy system operacyjny ma nieco inny zestaw komend dostępnych w wierszu poleceń, zatem postępuj według instrukcji odpowiadających Twojemu systemowi operacyjnemu.

Bieżący katalog

Miło byłoby dowiedzieć się, gdzie teraz jesteśmy - sprawdźmy. Wpisz poniższe polecenie i wciśnij Enter:

$ pwd

/Users/olasitarska

Jeżeli używasz Windows:

> cd

C:\Users\olasitarska

Prawdopodobnie ujrzysz coś podobnego na swoim komputerze. Kiedy otwierasz wiersz poleceń, zwykle jest on uruchamiany w folderze głównym Twojego konta użytkownika.

Uwaga: 'pwd' pochodzi od angielskiego skrótu 'print working directory', czyli wyświetl katalog roboczy - ten, w którym się aktualnie znajdujemy.

Lista plików i folderów

Fajnie byłoby się dowiedzieć co znajduje się w bieżącym katalogu/folderze. Sprawdźmy:

$ ls

Applications

Desktop

Downloads

Music

...

Windows:

> dir

 Directory of C:\Users\olasitarska

05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Applications

05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Desktop

05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Downloads

05/08/2014 07:28 PM <DIR>      Music

...

Zmiana katalogu bieżącego

Przejdźmy teraz do naszego folderu Pulpit:

$ cd Desktop

Windows:

> cd Desktop

Sprawdźmy, czy coś się faktycznie zmieniło:

$ pwd

/Users/olasitarska/Desktop

Windows:

> cd

C:\Users\olasitarska\Desktop

Jesteśmy w folderze pulpit - zgadza się.

PRO tip: gdy wpiszesz cd D i wciśniesz przycisk Tab na klawiaturze, wiersz poleceń automatycznie uzupełni resztę nazwy, dzięki czemu możesz nawigować szybciej. Jeżeli istnieje więcej niż jeden folder o nazwie zaczynającej się na "D", wciśnij Tab dwukrotnie, aby wyświetlić listę możliwości.

Tworzenie folderu

Stwórzmy folder cwiczenie na pulpicie - można to zrobić w ten sposób:

$ mkdir cwiczenie

Windows:

> mkdir cwiczenie

To polecenie doda do Twojego pulpitu folder o nazwie cwiczenie.Sprawdź, czy na pewno został tam dodany - spójrz na swój pulpit albo uruchom polecenie ls lub dir.

PRO tip: Jeżeli nie chcesz w kółko wpisywać tych samych poleceń, wciśnij na klawiaturze klawisz ze strzałką w górę i strzałką w dół aby przewinąć listę poprzednio użytych poleceń.

Ćwiczenie

Małe wyzwanie dla Ciebie: wewnątrz świeżo utworzonego katalogu cwiczenie stwórz katalog o nazwie test. Użyj poleceń cd i mkdir.

Rozwiązanie:

$ cd cwiczenie

$ mkdir test

$ ls

test

Windows:

> cd cwiczenie

> mkdir test

> dir

05/08/2014 07:28 PM <DIR>      test

Sprzątanie

Po tych ćwiczeniach zrobiliśmy trochę bałagan - utworzyliśmy nowe foldery które pewnie nie są Ci potrzebne. Teraz je usuniemy przy pomocy wiersza poleceń.
Najpierw musimy wrócić do Pulpitu:

$ cd ..

Windows:

> cd ..

.. oznaza katalog nadrzędny (ten, w którym znajduje się bieżący katalog). Wykonanie cd wraz z .. przeniesie Cię do katalogu nadrzędnego.

Sprawdź, gdzie jesteś:

$ pwd

/Users/olasitarska/Desktop

Windows:

> cd

C:\Users\olasitarska\Desktop

Usuwamy katalog cwiczenie:

Uwaga!!!: Usuwanie plików za pomocą del, rmdir lub rm jest nieodwracalne. To znaczy, że Twoje pliki zostaną bezpowrotnie utracone! Trzeba wykonywać te polecenia bardzo uważnie.

$ rm -r cwiczenie

rm może służyć albo do usuwania plików albo katalogów. Samo rm w większości wypadków wystarczy aby usunąć plik, ale żeby usunąć niepusty katalog trzeba dodać -r. Oznacza ono usuwanie rekurencyjne, czyli usuwanie też wszystkiego "w głąb" katalogu. Jest to logiczne, jeśli pomyśli się o tym że inaczej próbowalibyśmy usunąć katalog próbując zostawić w nim jego zawartość...

Windows:

> rmdir /S cwiczenie

cwiczenie, Are you sure <Y/N>? Y

rmdir służy jedynie do usuwania folderów, /S oznacza tutaj że folder jest niepusty. Aby usunąć plik musimy użyć polecenia del, np. del plik.txt.

Gotowe, ale sprawdźmy że został on naprawdę usunięty:

$ ls

Windows:

> dir

Wyjście

To na razie tyle, możesz teraz spokojnie zamknąć wiersz poleceń. Możesz oczywiście kliknąć, ale zobacz też jak to zrobić tekstowo:

$ exit

Windows:

> exit

Podsumowanie

Oto podsumowanie przydatnych poleceń:

To tylko garstka wszystkich poleceń, z których możesz skorzystać w wierszu poleceń, ale to dobry początek.

Jeżeli temat Cię zainteresował, to ss64.com zawiera kompletny spis poleceń dla wszystkich systemów operacyjnych.